بررسی تطبیقی اسطورۀ ایرج و قصه یوسف (ع)

Authors

علی محمد پشتدار

استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه پیام¬نور، مرکز تهران یحیی نورالدینی اقدم

دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشگاه پیام¬نور، مرکز تهران

abstract

در خوانِش­های دوباره و نوین از روایت­های تاریخی و اساطیری،  گاه با شباهت­های بنیادین و انکارناپذیری روبرو می­شویم که می­تواند همسانی برخی از کهن الگوها را در شکل­دهی به ساختارِ اندیشه­های انسانی، گوشزد کند؛ از جمله این داستان­ها، روایتِ ایرانی زندگی ایرج و روایت عبری یوسف (ع) است؛ اگرچه در روایات کهن، داستان ایرج نیز به عنوان متنی مذهبی و مقدّس قابل اعتنا بوده است؛ امروزه، از آن بیشتر به عنوان متنی اسطوره­ای ـ حماسی یاد می­شود؛ در مقابل، داستان یوسف از همان نخستین روایت در تورات، وجهۀ مذهبی داشته و این ویژگی را در روایات مسیحی و اسلامی نیز حفظ کرده است. مقاله حاضر، تحلیلی تطبیقی درباره ساختار و محتوای داستان ایرج و قصۀ یوسف است و سعی دارد ضمن واکاویِ بن­مایه­های کهن این دو روایت، به جنبه­های مختلف و شباهت­های قابل اعتنای آنها بپردازد و در این مسیر روایت عبرانی داستان یوسف را با روایت قرآنی و اسلامی مقایسه کرده و مطالعه­ای تطبیقی را در آن باره، سامان داده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دیدگاه فقه‌گرایانه مفسران در قصه حضرت یوسف(ع)

قرآن و سایه معارف آن چهره می‌بندند. قریب به یک‌سوم آیات قرآن را رفتار و گفتار انبیا و اشخاصی از امت‌های پیشین تشکیل می‌دهد. از سویی میزان نسخ ادیان گذشته و یا بازه زمانی آنها وضعیت کاملاً مشخصی ندارد، ازاین‌رو با توجه به بهره‌گیری فقهی ائمه: از آیات قصص، استفاده فقهی از آنها ضرورتی جدی است. بررسی موضوع نسخ در نگاه اصولیان و مفسّران نشان داده است که دیدگاه منقح و معینی از آنان درباره بهره‌های فقهی...

full text

ریخت‌شناسی قصه حضرت یوسف(ع) در ترجمه تفسیر طبری

بایستگی استفاده از دانش­های نوین ادبی در ارزیابی متون قرآنی و نوشته­های برآمده از معارف قرآنی در جهان امروز بر پژوهشگران مسلمان آشکار و گریزناپذیر است. در پژوهش حاضر ساختار قصه حضرت یوسف(ع) در ترجمه تفسیر طبری با استفاده از نظریه ریخت‌شناسی پراپ تحت ارزیابی قرار گرفته است. برای رسیدن به نتیجه­ای مناسب­تر، این قصه به چهار داستان بخش شده و شخصیت­ها و خویش­کاری­های آنها در هر داستان هدف تحلیل انتق...

full text

بررسی تطبیقی روایات مواجهه حضرت یوسف(ع) با پدر

در جوامع روایی و تفسیری، 10 روایت درباره مواجهه حضرت یوسف(ع) با پدر وجود دارد که در آنها از بی‌احترامی حضرت یوسف(ع) به پدر، سخن به میان آمده است. پنج روایت در منابع امامیه و پنج روایت در منابع اهل‌‌سنت نقل شده‌اند. روایات امامیه با اهل‌‌سنت تفاوت ماهوی دارند، هرچند یکی از روایات اهل‌‌سنت مشابه روایات شیعه است، اما همگی حکایت از این دارند که حضرت یوسف(ع) به پدرش احترام نکرد. در این نوشتار، اسناد...

full text

بررسی قصه یوسف (ع) بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف

       بررسی معنا و یافتن مدلولات اثر ادبی به واسطه دال­ها و نشانه­های روساخت متنی، همواره یکی از دغدغه­های اصلی ناقد ادبی از دیرباز تاکنون بوده است. تحلیل گفتمان با رویکردها و شاخه­ها و نظرات متعدد و گوناگون خود در تلاش است روابط متقابل زبان و جامعه را گره گشایی کند؛ به بیانی دقیقتر تحلیل گفتمان با تکیه بر اشکال زبانی و نشانه­ها، در ورای خود نوعی مفهوم ایدئولوژیک را با هدف عملکرد اجتماعی بازخو...

full text

ریخت شناسی قصه حضرت یوسف(ع) در ترجمه تفسیر طبری

بایستگی استفاده از دانش­های نوین ادبی در ارزیابی متون قرآنی و نوشته­های برآمده از معارف قرآنی در جهان امروز بر پژوهشگران مسلمان آشکار و گریزناپذیر است. در پژوهش حاضر ساختار قصه حضرت یوسف(ع) در ترجمه تفسیر طبری با استفاده از نظریه ریخت شناسی پراپ تحت ارزیابی قرار گرفته است. برای رسیدن به نتیجه­ای مناسب­تر، این قصه به چهار داستان بخش شده و شخصیت­ها و خویش­کاری­های آنها در هر داستان هدف تحلیل انتق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات داستانی

جلد ۲۰۱۲، شماره ۲، صفحات ۳۰-۵۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023